De presidentsverkiezingen zetten de relaties met de opkomende handelspartners op scherp
De VS werken nauw samen met China, één van hun grootste handelspartners, en met Mexico en Brazilië, die belangrijk zijn voor toeleveringsketens en landbouw.
De VS en China blijven economisch verweven, maar strijden om handels- en technologische dominantie, wat spanningen vergroot.
Eind september kondigde China onverwachts een groot stimuleringspakket aan om de economie en de aandelenmarkten een flinke boost te geven.
De Verenigde Staten en groeilanden: China, Mexico en Brazilië als cruciale handelspartners
De relatie tussen de Verenigde Staten (VS) en de opkomende markten in Azië en Latijns-Amerika is complex en gekenmerkt door een voortdurend evoluerende mix van wederzijds voordelige samenwerking, maar ook door fundamentele tegenstellingen en spanningen.
Eén van de meest concrete vormen van samenwerking is vanzelfsprekend hun economische interactie. De VS hebben lange tijd hun invloed aangewend om toegang te krijgen tot grondstoffen, goedkope arbeid en groeiende consumentenmarkten in diverse groeilanden. Tegelijkertijd hebben deze groeilanden geprofiteerd van Amerikaanse investeringen, technologie en toegang tot de Amerikaanse markt. In Azië is China een opvallende uitschieter, aangezien het land nu de grootste handelspartner van de VS is, ondanks aanhoudende spanningen over handelspraktijken, technologie en geopolitieke invloed. In Latijns-Amerika is Mexico van groot belang, aangezien het de op één na grootste handelspartner van de VS is. Het land is sterk geïntegreerd in de Amerikaanse toeleveringsketens, met name in sectoren zoals de automobielindustrie, elektronica en landbouwproducten. Brazilië, de grootste economie van Latijns-Amerika, is eveneens een belangrijke handelspartner van de VS, met name op het gebied van landbouw en energie.
Touwtrekken tussen de VS en China om invloed en dominantie
Naast de economische banden zijn er ook belangrijke diplomatieke en strategische samenwerkingsverbanden, vaak gericht op wederzijdse belangen zoals veiligheid, stabiliteit en economische groei. Zo heeft de VS in Azië een netwerk van allianties opgebouwd om hun invloed in de regio te behouden. De VS beschouwen China’s groeiende militaire en economische invloed als een bedreiging voor hun dominantie in deze regio. Dit heeft geleid tot een versterking van de Amerikaanse militaire aanwezigheid in Azië. Tegelijkertijd tracht China zijn wereldwijde invloed te vergroten door middel van initiatieven zoals het Belt and Road Initiative, wat door de VS gezien wordt als een poging om de mondiale machtsverhoudingen te herschikken.
Van importtarieven tot technologieoorlog: De strijd om dominantie
Spanningen tussen de VS en opkomende markten zijn onvermijdelijk en ontstaan vaak door handelsonevenwichtigheden, protectionisme en conflicten over intellectuele eigendom. In Azië is de handelsoorlog tussen de VS en China zonder twijfel het beste voorbeeld hiervan. Al tijdens het presidentschap van Obama probeerde de VS een “pivot to Asia”-strategie uit te voeren, gericht op het versterken van allianties in Azië als tegengewicht voor de groeiende invloed van China. China beschouwde deze strategie als een poging om zijn opkomst te beteugelen, wat leidde tot toenemende spanningen in de Zuid-Chinese Zee.
Onder Trump legden de VS importtarieven op aan Chinese goederen om China te dwingen zijn handelspraktijken te hervormen. Deze tarieven leidden tot ver- geldingsmaatregelen van China en zorgden voor verstoringen in de wereldwijde handelssystemen. In zijn huidige campagne heeft Trump verklaard dat Chinese autofabrikanten hun producten mogen verkopen aan Amerikaanse consumenten, op voorwaarde dat deze auto’s in de VS worden geproduceerd. Voor Trump draait het vooral om de deal: China is een rivaal, maar niet noodzakelijk een vijand.
Biden heeft zelfs een nog strenger standpunt ingenomen ten opzichte van China, wat blijkt uit de vele anti-Chinese maatregelen. Zijn beleid richt zich vooral op het versterken van Amerikaanse toeleveringsketens en het verminderen van de afhankelijkheid van China, vooral op kritieke gebieden zoals halfgeleiders, batterijen voor elektrische voertuigen en zeldzame aardmetalen. Ondertussen blijft China streven naar technologische zelfvoorziening, met name in hightech-sectoren zoals kunstmatige intelligentie, quantumcomputing en biotechnologie. Kamala Harris heeft zich tot nu toe nauwelijks uitgesproken over internationale politiek, maar de lijn van de Democraten is duidelijk: de wereld wordt opgedeeld in democratieën en niet-democratieën.
China ontketent eindelijk de langverwachte golf van stimuleringsmaatregelen
China zal uiteraard niet passief blijven toekijken. Hoewel bekend is dat Chinese beleidsmakers doorgaans een lange termijnvisie hanteren in hun beslissingen, betekent dit niet dat ze altijd afwachtend zijn. Dit werd duidelijk bij het ter perse gaan van dit artikel. Eind september kondigde China onverwachts een groot stimuleringspakket aan om de economie en de aandelenmarkten een flinke boost te geven. Dit zorgde onmiddellijk voor een sterke stijging van de Chinese beurzen op de korte termijn. Gezien de persoonlijke betrokkenheid van Xi Jinping en het feit dat gezichtsverlies in China geen optie is, zou dit wel eens het begin van een nieuwe trend kunnen markeren. Sommigen suggereren zelfs dat dit China’s “whatever it takes”-moment zou kunnen zijn, vergelijkbaar met Mario Draghi’s beroemde uitspraak als voorzitter van de ECB om de euro te redden. De fundamentele problemen van China zijn hiermee uiteraard niet in één klap opgelost, integendeel, maar als deze maatregelen het huidige pessimisme rond China weten te keren, is dat alvast één zorg minder in het bredere conflict met de Verenigde Staten.
De delicate dans van diplomatie: Samenwerking én conflict
Samenvattend kunnen we stellen dat economische samenwerking tussen deze twee economische machtsblokken aan de ene kant essentieel blijft. Beide landen zijn nauw geïntegreerd in de wereldwijde toeleveringsketens en hebben belang bij een stabiele economische relatie. Aan de andere kant blijft technologie een centraal strijdpunt, met name op het gebied van kunstmatige intelligentie, cyberveiligheid, ruimtevaart en halfgeleiders, waar beide landen strijden om dominantie. Beide landen investeren zwaar in deze sectoren, en de race om technologische suprematie kan leiden tot verdere verscherping van de spanningen. 2024 is echter een verkiezingsjaar in de VS, en de Democratische Partij moet een balans vinden tussen niet te soft overkomen ten opzichte van China en tegelijkertijd de Amerikaanse toeleveringsketens versterken en de afhankelijkheid van China verminderen.
De toekomst van de relaties tussen de VS en de opkomende markten in Azië en Latijns-Amerika zal waarschijnlijk blijvend worden beïnvloed door zowel samen- werking als conflict. De opkomst van multipolaire machtsverhoudingen, de toegenomen economische concurrentie en de verscheidenheid aan politieke systemen en culturen zullen zowel kansen als spanningen blijven creëren.
Gino Delaere
Gino Delaere is licenciaat in de Toegepaste Economische Wetenschappen (Universiteit Antwerpen) aangevuld met een MBA behaald aan het Xavier Institute of Management (Bhubaneswar, India). Sinds ruim twee decennia verdiept hij zich in de opkomende markten wereldwijd en reist hij de wereld rond op zoek naar interessante investeringsopportuniteiten. Voorheen werkte hij voor verschillende grote vermogensbeheerders waar hij ondermeer mee aan de wieg stond van enkele thematisch geïnspireerde aandelenfondsen. Sinds 2010 is hij werkzaam bij Econopolis en in zijn huidige rol is hij mede verantwoordelijk voor het beheer van de groeilanden- en klimaatfondsen.