Het grote dilemma van China: groei versus zero-covid

Lockdowns, een zero-covidbeleid en reisrestricties … ook al zijn de maatregelen nog zo draconisch, China krijgt het coronavirus maar niet klein. In Shanghai zitten inwoners al bijna een maand in lockdown. Nu ook in Peking her en der uitbraken van het coronavirus zijn geconstateerd, slaan inwoners er aan het hamsteren. Tegelijk houdt de regering vast aan haar groeiambitie van 5,5% voor dit jaar. Hoe pakt ze dat aan? We spraken erover met Leona Tan, fondsbeheerder en beleggingsexperte voor Econopolis in Singapore. De uitdagingen zijn groot, maar Leona is hoopvol: “Er is licht aan het einde van de tunnel, ook voor de Chinese bevolking”.

 

China houdt nog steeds vast aan hun zero-covidbeleid. Waarom gaat de economie nog niet open, zoals de meeste andere landen in de wereld?

Leona Tan: Het grote probleem in China is dat veel oudere mensen niet gevaccineerd zijn. Slechts 20% van de 80-plussers in China had op 17 maart een vaccinbooster gekregen, en slechts 51% van die leeftijdsgroep had de basisvaccinatie voltooid. De helft van de oudere bevolking van China is daardoor blootgesteld aan een hoger risico op een ernstige Covid-19 besmetting of op overlijden. We weten dat de besmettelijke omikronvariant van het virus het medische systeem overweldigt, dat zagen we ook gezien in de laatste golf in het dichtbevolkte Hong Kong. Daarom streeft China naar een zero-covidsituatie. Tegelijk versnelt China ook de ontwikkeling van haar eigen Covid-19-vaccin.

 

Waarom gebruiken ze de niet-Chinese vaccins nog niet?

Leona Tan: Dat heeft te maken met nationale trots en politiek. Je moet het zien tegen de achtergrond van de toenemende geopolitieke spanningen en de uitdagingen op het gebied van nationale veiligheid. China wil haar zelfredzaamheid bevorderen en de eigen ontwikkeling op het vlak van wetenschap en technologie aanmoedigen. De vertraging bij de erkenning van een buitenlands mRNA-vaccin, ook bij noodgevallen, is een onderdeel van die politieke oefening.

China beweert trouwens dicht bij de productie van een eigen mRNA-vaccin te staan, genaamd ARCoVax. Onderzoekers publiceerden onlangs de details van een eerste proef met het ARCoVax-vaccin waar 120 vrijwilligers aan deelnamen. Het vaccin zou veilig zijn en een matig niveau van antilichamen produceren, maar zou meer bijwerkingen hebben dan de BioNTech-injectie. De grote vraag is nu wanneer de mRNA-vaccins klaar voor goedkeuring zijn. Het zou de Chinezen zeker helpen om met het coronavirus te leven.

 

Hoe lang schat u dat dit zero-covidbeleid nog zal aanblijven?

Leona Tan: De meeste analisten zijn het erover eens dat China haar beleid pas in 2023 zal versoepelen. In oktober dit jaar zal de Chinese leider Xi Jinping wellicht zijn derde termijn aankondigen. Hij is dus gemotiveerd om zijn zero-covidbeleid strikt te doen naleven, weliswaar met flexibiliteit waar mogelijk, om de economische impact te beperken.

Wereldwijd bereikten omikronuitbraken hun piek binnen de zes tot acht weken, ongeacht de maatregelen van de overheid. Daarom verwachten we dat de lockdowns in China nog een paar maanden zullen aanhouden. Maar het land zou wel veerkrachtiger moeten worden, aangezien China te maken heeft met opeenvolgende coronagolven in het hele land. In Hong Kong gaat alles nu al langzaamaan weer open, omdat de meeste inwoners ofwel ingeënt zijn, ofwel hersteld zijn van hun besmetting. De vliegverboden worden opgeheven en de hotelquarantaine voor inkomende reizigers vermindert van 21 naar 7 dagen.

 

Waar in China verwacht u dat de economische impact van de lockdowns het grootst zal zijn?

Leona Tan: Shanghai is een financieel centrum en heeft de grootste haven van China. De omliggende regio's zijn wereldwijde productiehubs. Die zitten momenteel grotendeels in lockdowns, zij het in verschillend mate. In heel China kampt een kwart van de bevolking met een of andere vorm van bewegingsbeperking. De autoriteiten treden agressief op om de verspreiding in te dammen. Die controles bemoeilijken de industriële output, de toeleveringen en de consumptie. Veel fabrieken zijn afhankelijk van geïmporteerde componenten die het land binnenkomen via de haven van Shanghai. Omgekeerd worden de afgewerkte goederen opnieuw via die weg geëxporteerd. De verstoring van de toeleveringsketens is dan ook aanzienlijk en zorgwekkend. De economische cijfers van China in maart geven al een voorsmaakje van de impact van deze lockdowns:

• De detailhandelsverkopen daalden in maart met 3,5% op jaarbasis (of met 1,2% op maandbasis, seizoensgecorrigeerd).
• De industriële productie groeide in maart met 5% op jaarbasis, maar vertraagde ​​aanzienlijk ten opzichte van de groei van 7,5% op jaarbasis in januari-februari.
• De Chinese invoer daalde in maart met 0,1% ten opzichte van een jaar eerder in dollars. Dat is de eerste daling sinds augustus 2020, ruim onder de mediaanprognose van een stijging van 8,4%. In de eerste twee maanden van het jaar steeg de invoer nog met 15,5%.
• De export – een belangrijke motor van de economie – steeg in maart met 14,7% jaar op jaar, iets minder dan de stijging van 16,3% in januari-februari. Vanwege de ernstige verstoringen in de fabrieksactiviteiten, het wegvervoer en de congestie in de havens, verwachten we dat de importgroei in april zal afnemen.

Al met al verwachten velen dat de impact in april het grootst zal zijn en dat de situatie in de eerste helft van het jaar bijzonder uitdagend zal blijven.

 

Verwacht u sociale onrust, als de lockdowns nog maanden aanhouden?

Leona Tan: De autoriteiten in Shanghai hebben toegegeven dat ze niet voorbereid waren op de laatste corona-uitbraak en op de lockdown van de stad. Dat leidde tot onvrede bij de bevolking. Iedereen heeft de beklijvende beelden gezien van mensen die protesteren in hun appartementsgebouwen omdat ze geen voedsel meer hadden. Maar naarmate de dagelijkse infecties afnamen, lieten stadsfunctionarissen bewoners geleidelijk aan toe om hun appartement of zelfs het gebouwencomplex te verlaten, afhankelijk van het risiconiveau in de regio. Terwijl werden ook fabrieken gedwongen hun activiteiten te hervatten. Helaas, soms was het rijk der vrijheid van korte duur, en volgde het bevel om naar huis terug te keren.

Nu lokten de beperkingen op het reisverkeer, de mondmaskers, de lockdowns, de vaccinaties en andere coronamaatregelen in wel meer landen protest uit. Maar die protesten bleven niet duren eens de maatregelen versoepelden. Zo zie ik het ook gebeuren in China. Er is licht aan het einde van de tunnel, ook voor de Chinese bevolking.

 

Het zero-covidbeleid steekt stokken in de wielen van die andere ambitie van de Chinese regering: een gezonde economische groei. Hoe gaat ze die uitdaging te lijf gaan, denkt u?

Sinds eind vorig jaar vaardigt China maatregelen uit die de groei stimuleren. De groei van het bruto binnenlands productie van het eerste kwartaal was sterker dan verwacht:  en 4,8% op jaarbasis of 1,3% op kwartaalbasis, vergeleken met 4% in het vierde kwartaal vorig jaar. In de eerste twee maanden van het jaar toonde de groei zich nog robuust, maar in maart drukte de omikrongolf al op de activiteit. In het tweede kwartaal zal die impact wellicht pas echt goed voelbaar zijn. Maar een tsunami van stimuli en financiële steun is onderweg.

Er staat een drastisch noodhulpbeleid klaar voor zwaar getroffen sectoren zoals horeca, detailhandel, toerisme, burgerluchtvaart en weg-, waterweg- en spoorvervoer dat snel en volledig zal uitgevoerd worden. De activiteiten van belangrijke productie- en transportsectoren, netwerken en havens zullen snel hervatten (al dan niet met isolatiebubbels) om de stabiliteit van de industriële productie en toeleveringsketens te behouden.

Ondertussen zal China beleidsmaatregelen nemen om het herstel en de groei van de consumptie te stimuleren. De regering wil kost wat kost de economische fundamenten stabiel houden en het leven van mensen te verbeteren, daar liet de uitvoerende vergadering van de Staatsraad, voorgezeten door premier Li Keqiang op 13 april, geen twijfel over bestaan. Er komt ook meer beleidsondersteuning om een ​​gestage groei van de buitenlandse handel te bevorderen, en meer financiële steun aan de reële economie om de financieringskosten te verlagen.

Peking gebruikt een combinatie van fiscale stimuleringsmaatregelen en monetaire steun. De Chinese overheid vertrouwt dit jaar op fiscale stimuleringsmaatregelen en investeringen in infrastructuur om de gehavende groei te ondersteunen. Het lanceert een infrastructuurplan van 14,8 biljoen yuan (2,3 miljard dollar). Zo’n 30% gaat naar traditionele infrastructuur, terwijl meer dan de helft besteed wordt aan de productie- en dienstensector gericht op toekomstgerichte activiteiten zoals EV en batterijen, hernieuwbare energie en microchips. Hoewel China van plan is de begrotingsuitgaven dit jaar te verhogen, heeft het land haar officiële begrotingstekortdoelstelling teruggebracht van 3,2 % in 2021 tot 2,8% van het bbp, door te profiteren van besparingen uit voorgaande jaren. Peking zal agressief zijn in het ontketenen van haar volgende stimulironde, en zal het aanvullen met een soepeler monetair beleid. De groeidoelstelling van 5,5% dit jaar wil ze binnen bereik houden.

 

Tot slot: welke prijs betaalt het buitenland, en wie lijdt het meest?

Leona Tan: China's strikte controlemaatregelen hebben haar economie geschaad. Dat is niet zonder gevolgen voor de rest van de wereld, want het land  is de op een na grootste economie van de wereld, goed voor ongeveer 15% van de wereldhandel.

Geblokkeerde container- en vrachtschepen zullen de komende maanden grote schade aanrichten aan de wereldwijde toeleveringsketen. Die schok in het aanbod zal de prijzen (nog verder) doen stijgen. De Russische invasie van Oekraïne zet dan weer druk op de  voedsel- en energieprijzen. De tragere groei gecombineerd met inflatie leidt tot dunnere marges, en dat zal internationaal sterk voelbaar zijn. Last but not least, zal het  herstel van het wereldwijde toerisme ondermaats zijn, zolang de gulle Chinese toeristen hun portemonnee nog niet kunnen bovenhalen.

Bedankt, Leona, voor dit gesprek.