Relatieve rust op de obligatie- en valutamarkten
In het licht van de Oekraïnecrisis focussen we ons in deze blogpost op de Russische munt en staatsobligaties, over het mogelijke overloopeffect naar andere groeilanden en de impact op het rentebeleid van de centrale banken.
Hoe moet het nu verder met de Russische roebel en Russische staatsobligaties?
Beleggingen in obligaties in Russische roebel deden het de voorbije jaren zeer goed. Rusland kon zich beroemen op solide overheidsfinanciën (onder meer financiële reserves van circa 640 miljard dollar) en een hoge lokale rente, en profiteerde van stijgende grondstoffenprijzen.
Maar door de invasie van Oekraïne is Rusland een paria geworden in het financiële systeem. Het Westen legde het land zware sancties op, zoals onder andere het uitsluiten van het Swift betalingssysteem. Bovendien trokken veel bedrijven zich terug uit Rusland, zoals McDonalds en Meta (Facebook). Bijgevolg kwamen ook de lokale munt en de overheidsobligaties onder druk te staan. De Russische roebel verloor op een bepaald moment de helft van zijn waarde. Bij het schrijven van deze tekst (24/03/2022) is meer dan de helft van dat verlies wel al terug goedgemaakt, waardoor de roebel sinds begin dit jaar circa 20% lager tegenover de euro noteert.
De Russische centrale bank verdubbelde de rente van 10% naar 20% om de fors hogere inflatie en kapitaalvlucht tegen te gaan. Toch zal de lokale Russische bevolking de sancties voelen in haar portemonnee. Rusland heeft voor de rest vrij weinig ruimte om maatregelen te nemen die de roebel ondersteunen, want een groot deel van hun financiële reserves zijn momenteel in het buitenland bevroren. Ook de terugbetaling van een aantal staatsobligaties uitgegeven in Amerikaanse dollar is twijfelachtig. Niet omdat Russische overheden hun schuld niet kunnen aflossen, maar omdat ze niet mogen, vermits hun buitenlandse deviezen bevroren zijn. Op het moment van redactie van deze tekst bleek dat Rusland toch aan de couponbetalingen op twee obligaties heeft voldaan. De vraag is echter of dit in de toekomst zo zal blijven.
Zorgt de invasie ook voor turbulentie in andere munten of obligaties van groeilanden?
De Russische invasie van Oekraïne heeft niet geleid tot paniek in andere munten of obligaties uit groeilanden. Integendeel zelfs.
Munten profiteren van grondstoffen en aantrekkelijke rentes
De oorlog in Oekraïne leidde tot forse stijgingen in grondstoffenprijzen, en de munten van een aantal exporteurs van grondstoffen profiteren hier volop van. Voorbeelden zijn voornamelijk in Latijns-Amerika te vinden met onder andere Brazilië (+19%), Chili (+12%) en Colombia (+11%) maar ook in Zuid-Afrika (+13%). Sinds het uitbreken van de oorlog noteert ook de Indonesische roepia circa 3% hoger, omdat beleggers hun kapitalen verhuizen van Rusland naar andere grond- stof-exporterende landen met hoge lokale rentes. In Azië is Indonesië één van de weinige landen die aan beide voorwaarden voldoet.
Buurlanden van Rusland en Oekraïne, zoals Roemenië, Hongarije en Tsjechië, zagen initieel hun munt wel wat in waarde dalen, maar ondertussen zijn ze aanzienlijk hersteld. Sinds begin dit jaar noteert de Tsjechische kroon 1% hoger en de Poolse zloty en Hongaarse forint respectievelijk 3% en 1% lager.
De munten van groeilanden spinnen ook garen bij de hoge rente (zie hieronder). Bovendien blijken munten uit groeilanden ook een goede diversificatie voor aandelen uit dezelfde regio’s. Zo bleef vorig jaar de Chinese renminbi het goed doen, ondanks de turbulentie in Chinese aandelen ten gevolge van de strengere (technologie)regulering.
Obligaties combineren goede economische fundamenten met stijgende rente
Groeilandenobligaties blijven profiteren van het feit dat ze een van de weinige vruchtbare opportuniteiten zijn in een woestijn van laagrentende obligaties. Centrale banken in de meeste groeilanden begonnen vorig jaar de rente al flink op te trekken om de inflatie te bestrijden (zie ook hoofdstuk groeilanden op de volgende pagina). Hierdoor is de rente in deze landen opgeklommen tot zeer aantrekkelijke niveaus, zelfs voor korte looptijden.
Zo zijn er, in tegenstelling tot West-Europa, binnen de groeilanden nog voorbeelden te vinden van landen met degelijke economische fundamenten die toch aantrekkelijke rentes op staatsobligaties bieden. Zo bedraagt de rentevergoeding op tweejarig staatspapier in Tsjechië circa 4%, in Polen circa 5% en in Hongarije zelfs ongeveer 6%. Deze drie landen hebben elk een kredietrating van hoge kwaliteit (‘investment grade’). In meer exotische oorden zien we rentes op kortlopend papier van 7,5% in Chili en zelfs 13% in Brazilië. In Zuid-Afrika bedraagt de langlopende rente dan weer 10%.
Er zijn dus wel degelijk redenen om te kiezen voor obligaties en munten uit de groeilanden. Bovendien zijn de vooruitzichten voor de klassieke obligaties uit de Westerse wereld nog steeds niet rooskleurig. Obligaties uit groeilanden vinden we daarom een interessante toevoeging aan de portefeuille. Uiteraard is kieskeurigheid van groot belang.
Wat gaan de centrale banken in de VS en Europa doen?
Centrale banken staan momenteel voor een moeilijke keuze. Als ze naar de inflatie- cijfers kijken, hebben ze weinig andere keuze dan de rente stevig op te trekken om de fors gestegen inflatie af te koelen. Want ook al is de oorlog in Oekraïne niet de fundamentele oorzaak van de hoge inflatie, ze doet er wel een stevig schepje bovenop.
De huidige rentes zijn momenteel erg laag, dus er is wel wat marge om te verhogen. En het zal nodig zijn, zeker in Amerika waar de arbeidsmarkt bijzonder krap is en de loondruk toeneemt. De Amerikaanse centrale bank (de Fed), die naast inflatie ook naar de tewerkstelling kijkt als ze haar rente vastlegt, heeft daarom in maart haar rente opnieuw verhoogt, voor het eerst sinds 2018.
Langs de andere kant zullen de hoge energie- en voedingsprijzen een stevige extra hap uit de gezinsbudgetten halen, en dat zal drukken op de consumptie van andere goederen en dus op de economische groei. De Europese Centrale Bank is beducht om de economie al te sterk af te remmen, en aarzelt daarom om de rente te vroeg of te fel te verhogen. Daarnaast zal de ECB ongetwijfeld ook kijken naar de torenhoge overheidsschulden van Europese regeringen, na hun steunmaatregelen tijdens de coronapandemie en hun engagement voor de Green Deal.
Wie wel al de afslag naar renteverhogingen hebben genomen, zijn de centrale banken van enkele groeilanden.
Maxim Gilis
Maxim Gilis behaalde in 2015 een Master Toegepaste Economische Wetenschappen aan de Universiteit Antwerpen. Zijn master thesis handelde over aandelendiversificatie in groeilanden. Vervolgens behaalde hij een aanvullende Master of Finance aan de Antwerp Management School, waar hij onderzoek deed naar duurzaam investeren voor een Europese asset manager. In de zomer van 2016 vervoegde Maxim het team van Econopolis als Fund Management Analyst.