Europa en opkomende markten op koers naar groei

» Opkomende economieën bieden groeipotentieel voor Europese handel en innovatie
» Europa investeert zelf fors in groeilanden, maar moet oppassen dat het zijn bevoorrading en industrie in de gaten houdt

Europa’s complexe flirt met opkomende markten

De relaties tussen Europa en de diverse opkomende markten zijn geworteld in een complexe geschiedenis van handel, kolonialisme en geopolitieke verschuivingen. Deze banden hebben zich door de eeuwen heen ontwikkeld en aangepast aan veranderende mondiale stromingen. In de hedendaagse context bieden ze zowel kansen als uitdagingen, variërend van economische samenwerking tot een nieuwe geopolitieke wereldorde.

Van handelsakkoorden tot investeringsgolven

Tijdens de tweede helft van de 20e eeuw en het begin van de 21e eeuw hebben de relaties tussen Europa en de opkomende markten zich in hoog tempo ontwikkeld. Globalisering, technologische vooruitgang en de opkomst van nieuwe economische machten hebben bijgedragen aan een meer wederkerige dynamiek. Landen zoals China, India en Brazilië zijn uitgegroeid tot cruciale spelers in de wereldeconomie, wat heeft geleid tot een aanzienlijke verschuiving in de traditionele machtsverhoudingen. In elk van deze landen zijn intussen bedrijven uitgegroeid tot wereldwijde leiders in hun sector, zoals het Chinese Tencent, het Indiase Infosys en het Braziliaanse Ambev.

Europa heeft in het verleden vaak strategische partnerschappen en handelsakkoorden gesloten met diverse opkomende markten. Deze overeenkomsten zijn gericht op het stimuleren van handel, investeringen en politieke dialoog. Een voorbeeld hiervan is het handelsakkoord tussen de EU en enkele Zuid-Amerikaanse landen, verenigd in Mercosur, dat bedoeld is om handelstarieven te verlagen en de economische samenwerking te versterken. Daarnaast hebben Europese bedrijven fors geïnvesteerd in opkomende markten, aangetrokken door een snel groeiende consumentenmarkt en lagere productiekosten. Bedrijven zoals Unilever, VW en LVMH zijn daar slechts enkele bekende voorbeelden van. Tegelijkertijd hebben bedrijven uit opkomende markten ook geïnvesteerd in Europa, wat heeft geleid tot een grotere onderlinge afhankelijkheid. Denk bijvoorbeeld aan de Chinese autobouwers Geely en BYD. Deze investeringsstromen hebben bijgedragen aan economische groei en werkgelegenheid aan beide zijden.

“Als Europa de politieke, economische en militaire kracht van zijn landen zou bundelen, zou zijn rol in de wereld versterkt kunnen worden. We zullen altijd een wereldwijde betaler zijn, maar het is tijd dat we ook een wereldwijde speler worden.”
Jean-Claude Juncker, voormalig voorzitter van de Europese Commissie – 2018

Europa bouwt bruggen: samenwerken met opkomende markten

De huidige relaties tussen Europa en de opkomende markten bieden tal van kansen. De groeiende middenklasse in veel opkomende economieën creëert in de eerste plaats nieuwe afzetmarkten voor Europese goederen en diensten. Samenwerking op het gebied van onderzoek en ontwikkeling is een ander belangrijk terrein. Gezamenlijke initiatieven op het vlak van wetenschap en technologie kunnen innovaties opleveren die zowel Europa als de opkomende markten ten goede komen.

Daarnaast vestigen steeds meer bedrijven uit opkomende economieën zich in Europa om er fabrieken te bouwen en zo dichter bij hun afzetmarkt te produceren. In de huidige geopolitieke context, gekenmerkt door toenemende spanningen, lijkt deze trend zich te versnellen. Dit biedt niet alleen een manier om eventuele invoertarieven te omzeilen, maar draagt ook bij aan de lokale werkgelegenheid. Omgekeerd blijven de grotere opkomende markten uitkijken naar buitenlandse investeringen om hun eigen economieën verder te versterken. India trekt momenteel internationale bedrijven aan, zoals Micron Technology en Hyundai Motor, voor nieuwe assemblage- en productiefaciliteiten.

Handjeklap of herrie: Europa op het scherpst van de snede

Ondanks de vele kansen zijn er ook uitdagingen in de relaties tussen Europa en de opkomende markten. Een belangrijk aandachtspunt is de concurrentie in industrie en productie. Lagere arbeidskosten in opkomende markten hebben geleid tot de verplaatsing van productieactiviteiten vanuit Europa, wat in sommige sectoren heeft bijgedragen aan banenverlies en economische herstructurering.

Daarnaast vormen handelsgeschillen een bron van spanning. Beschuldigingen van oneerlijke handelspraktijken, zoals dumping en schending van intellectuele eigendomsrechten, hebben geleid tot conflicten en het opleggen van handelsbarrières. Dit verstoort niet alleen de economische relaties, maar tast ook het wederzijdse vertrouwen aan. Ook politieke en culturele verschillen kunnen tot frictie leiden. Afwijkende opvattingen over mensenrechten, democratie en governance zorgen regelmatig voor diplomatieke spanningen, wat de samenwerking bemoeilijkt.

Toekomstperspectieven

De relaties tussen Europa en de opkomende markten zijn historisch gegroeid en blijven zich ontwikkelen in een voortdurend veranderende wereld. Terwijl er grote economische kansen liggen op het gebied van handel, duurzaamheid en technologische samenwerking, vormen geopolitieke spanningen en ethische vraagstukken blijvende uitdagingen. De toekomst van deze relatie zal dan ook afhangen van hoe goed Europa en de opkomende markten hun gedeelde belangen kunnen afstemmen op een eerlijke en duurzame manier. Door het protectionisme van Trump ligt hier een kans voor Europa: een evenwichtig economisch partnerschap met China en India biedt enorme opportuniteiten voor westerse bedrijven. Go East, Ursula!