Bericht vanuit de Cockpit - Geert Noels - 05.03.2025

Net zoals tijdens de turbulente Coronaperiode, willen we u snel en accuraat inlichten over de toestand op de financiële markten en de wereldeconomie. We vatten samen, en trachten u duidelijk te maken hoe we door de turbulentie navigeren. Dit is dus een bericht vanuit de Econopolis-Cockpit. 

    PRESIDENT MIKADO

U kent het gezelschapsspel wel met de stokjes die in een hoopje worden gelegd en waar elke speler moet proberen stokjes te verwijderen zonder de andere te bewegen. Niet mijn geliefde spelletje, maar de metafoor zal u helpen. De wereldorde lijkt op deze hoop stokjes: een hele hoop afspraken, organisaties en handels- en financiële stromen die ogenschijnlijk een grote chaos zijn, maar in feite een gebalanceerd evenwicht vormen. Je kan proberen iets te veranderen, maar met het risico andere zaken te bewegen. Zo ziet de wereldeconomie en de geopolitieke wereld er uit.

De speler die er op een drafje alle rode stokjes wil uithalen, zonder zich iets aan te trekken van de andere kleuren, is gedoemd te verliezen. Zo gedraagt President Donald Trump zich sinds zijn verkiezing, en daarom noem ik hem hier President Mikado: degene die het wereldwijde evenwicht in een waanzinnig tempo aan het destabiliseren is.  

Met het duo Trump/Musk is er een nieuwe stijl in het Witte Huis gekomen. De “eerste honderd dagen” waren vroeger een periode waarin alles werd voorbereid en afgetast, maar nu is het elke dag vuurwerk. Elon Musk heeft de disruptieve strategie van Silicon Valley naar Washington gebracht. De manier waarop hij medewerkers ontsloeg bij Twitter na zijn overname, wil hij nu implementeren in het ambtenarenapparaat van de VS. Er waait een revolutionaire wind door het Witte Huis en Trump II is niet vergelijkbaar met Trump I. De “checks and balances” waar velen op rekenden, worden afgebroken of werken (nog) niet. In feite doen Musk en Trump wat ze in de ongezouten versie tijdens de verkiezingscampagne of op “X” (het vroegere Twitter) verkondigden: de gehele afbraak van de gevestigde orde, door hen geframed als de “deep state” – in hun optiek gedomineerd door de Democraten. Ze voeren deze revolutionaire agenda in een blitztempo door, hoewel ze geen mandaat van de kiezer hebben om de Amerikaanse fundamenten te veranderen. Dat zal wellicht snel blijken uit de polls en approval ratings, die voorlopig alleen een daling tonen van de goedkeuring van het brede publiek. De laatste escapade aangaande Oekraïne zijn hier nog niet inbegrepen. Er moet ook opgemerkt worden dat de approval voor buitenlandse politiek reeds laag was, en dat de doorsnee Amerikaan pas ontevreden wordt als het hem persoonlijk raakt.

De politiek van Trump/Musk is volledig eenzijdig: men bekijkt alles vanuit Amerikaans standpunt, zonder de indirecte voordelen van “gepercipieerde zwaktes” in te schatten.

HANDEL

Trump II is een kruistocht begonnen tegen de handelstekorten. Die zijn het grootst met China (300 mia USD tekort in 2024), de Europese Unie (235 mia USD), Mexico (170 mia USD) en Vietnam (125 mia USD). Trump wil met forse importtarieven dit tekort verkleinen én de productie van Amerikaanse alternatieven aanwakkeren.

• Boomerang 1: Inflatie
  Meer dan 80% van de geïmporteerde producten bij WalMart komen uit China. Duurdere import of vervanging door duurdere Amerikaanse producten zal dus inflatie veroorzaken en de gemiddelde Amerikaan rechtstreeks hard treffen.
• Boomerang 2: Een zwakkere USD
  De landen die een handelsoverschot realiseren zijn de grootste kopers van Amerikaans schuldpapier. China is de 2e grootste buitenlandse houder van Amerikaanse Tresuries. Japan is de grootste, België is de 7e in het rijtje (door Euroclear).
• Boomerang 3: Voor Amerikaanse bedrijven die componenten gebruiken, of bijna afgewerkte goederen (zoals Apple), zijn deze tarieven slecht nieuws. Amerikaanse multinationals werken met een wereldwijd netwerk van filialen, dat door importheffingen flink wordt verstoord.

 

 

GEOPOLITIEK

Trump II vindt zijn defensie-uitgaven te hoog, NATO een instrument om te profiteren van de VS, en de Verenigde Naties een overbodig instituut dat afgeschaft mag worden. (zie Figuur 1)

• Boomerang 1: Europese bedrijven kopen met (de te lage defensiebudgetten) Amerikaanse defensieproducten, net zoals andere landen in hun invloedsfeer.
• Boomerang 2: De Pax Americana straalt positief af op brede Amerikaanse bedrijven, zoals Starbucks, McDonalds, Nike of CocaCola (Pepsi). Bij een verlies aan sympathie zullen consumenten ook hun portemonnee bijsturen. Degene die dat al het meeste voelt is Tesla, die door de fratsen van Elon Musk een ineenstorting van zijn verkopen in Europa merkt.

OVERHEIDSFINANCIËN

Hoewel onverkozen, heeft Elon Musk een ongeziene macht binnen het Amerikaanse staatsapparaat dankzij het “Department Of Government Efficiency”, beter bekend als DOGE. Het expliciete doel van dit departement is het onder controle brengen van staatsuitgaven. Musk’s modus operandi, zoals hierboven vermeld, is om een populaire uitdrukking uit Silicon Valley te gebruiken, “to move fast and break things”. In een hetze om een halt toe te roepen aan “verspilling” van overheidsgeld worden contracten in allerijl geannuleerd, ambtenaren en masse ontslagen, en hele departementen opgeheven.

• Boomerang 1: Ondanks Musk’s bewering van het tegendeel zijn overheidsuitgaven wel degelijk deel van het Bruto Nationaal Product. Al te scherpe reducties zullen het BNP onder druk zetten. Bovendien zullen de massa ontslagen hoogstwaarschijnlijk een negatief effect hebben op het consumentenvertrouwen en op de huizenmarkt. Paradoxaal genoeg kan DOGE aldus tot een expansie van de schuldgraad/BNP ratio leiden.
• Boomerang 2: Het feit dat DOGE veel weg heeft van een politieke afrekening, waarbij vooral eerder progressieve ambtenaren en departementen in het vizier worden genomen (kanttekening: subsidieslurper Tesla komt nooit voor op de lijst), zorgt mee voor een algemene normenloosheid. Crony capitalism lijkt dichtbij.
• Boomerang 3: Tot slot lijkt het onafwendbaar dat ondoordachte reducties in het overheidsapparaat op lange termijn het functioneren van de Amerikaanse maatschappij en economie kunnen ondermijnen. Zo opent de afschaffing van het Federal Bureau for Consumer Protection de deur naar meer fraude en kan de reductie van het aantal IRS agenten leiden tot minder belastinginkomsten.

DE FINANCIËLE STRUCTUUR

Trump en Musk vinden de FED een vervelende en inefficiënte organisatie die men liever zou afschaffen. Dit klinkt waanzinnig, maar gezien de recente uitspattingen kan men best rekening houden met deze uitspraken. De Centrale Bank is een onafhankelijke instelling die moet zorgen voor financiële en economische stabiliteit, los van politieke inmenging. Alhoewel dat laatste altijd indirect wel heeft bestaan (de benoeming van de voorzitter is een politieke keuze), heeft de FED altijd redelijk onafhankelijk zijn werk kunnen doen. Belangrijker nog: de Federal Reserve werd door alle politieke partijen gerespecteerd, ook omdat ze in moeilijke omstandigheden (zoals LTCM,  9/11 of Covid) de Amerikaanse financiële hegemonie overeind hielden.

De ideeën van Musk en zijn entourage gaan in de richting van digitale oplossingen zoals Cryptomunten. Hoe dat exact moet werken is niet duidelijk.

Jerome Powell, de voorzitter van de Federal Reserve en ooit benoemd door Trump I, werd herbenoemd door president Biden en zijn mandaat loopt tot minstens mei 2026.

• Boomerang 1: Door de Federal Reserve af te schaffen zal de stabiliteit in het Amerikaanse financiële systeem onderuit worden gehaald, met systemische gevolgen voor grote banken zoals JP Morgan, Morgan Stanley en Goldman Sachs, maar ook voor het Amerikaanse staatspapier en de dollar.
• Boomerang 2: Als de wilde ideeën nog meer worden uitgevoerd (onder andere herwaardering van de goudprijs), dan dreigt inflatie en nog meer ontwaarding van de Amerikaanse dollar
• Boomerang 3: Andere financiële systemen en centra (zoals Europa, maar ook initiatieven in de BRICS – landen) zullen dan meer aan credibiliteit winnen, net iets wat “Make America Small Again” zou inluiden.  

  

In afwezigheid van tegendruk van de media (“onbetrouwbaar” geframed door Musk en Trump), de rechterlijke macht (de Republikeinen benoemden veel opperrechters) en instituties (DOGE is bezig om veel van deze instellingen te reduceren of ontmantelen) stelt zich de vraag wat Trump II zal doen inbinden.

Er zijn wel wat TEGENKRACHTEN :

  1. Amerikaanse Economie: de politiek van Trump en Musk veroorzaakt inflatie en recessie

De laatste cijfers van de Atlanta FED die voorspellingen maakt over de Amerikaanse groei, ziet nu een krimp van -2,8% (in het eerste kwartaal), een enorme downgrade tegenover het cijfer +2.3% dat men tot nu toe voorspelde. Het is één van de grootste revisies ooit.

  2. Wall Street: de Amerikaanse indices én Trump-gerelateerde aandelen zijn gecorrigeerd

De initiële euforie van de aandelenmarkten na de verkiezing van Trump is weggeëbd. De aandelen en sectoren die gelinkt werden aan Trump’s politiek en gunsten zijn ondertussen gedaald tot onder het niveau van de verkiezingen.
De beurs is voor de President altijd een belangrijke graadmeter, maar de pijngrens is zeker nog niet overschreden. Er is ook nog geen paniek op de financiële markten, alleen nervositeit. Maar wat nog niet is, kan nu snel komen door de daden van de beide tenoren, Musk en Trump. Ze creëren op die manier hun eigen tegenstanders. De meeste Amerikanen, en zeker diegenen die de consumptie bepalen, zijn erg beïnvloedbaar door de evoluties op Wall Street.

  3. De Polls: de populariteit van Trump is aan het dalen

Het is nog pril en niet abnormaal net na de verkiezingen, maar de disapproval rate van Trump II is al stevig aan het toenemen. Naarmate de “backlash” over de sympathie voor Rusland, de effecten van de handelstarieven, en de ruzie met Canada, de EU en andere landen zal insijpelen, zou deze approval rating wel eens verder kunnen dalen. Een narcistische autocratische president heeft het daar uiteraard erg moeilijk mee.

Do Americans approve or disapprove of Donald Trump?

Bron: Jaspers - Eyres

  4. Politieke druk: binnen de Republikeinse partij en de volgende tussentijdse verkiezingen

Zelfs binnen zijn eigen partij krijgt Trump tegendruk te verwerken over zijn pro-Russische politiek. De nieuwe buitenlandse politieke lijn krijgt veel weerstand bij de Democraten, maar ook bij de Republikeinen en defensie ligt dit erg moeilijk.
Bij de volgende verkiezingen in verschillende staten zullen ook de uitslagen met argusogen worden bekeken. Een verandering van uitslag tegenover de presidentsverkiezingen zal dan veel aandacht krijgen en mogelijk in combinatie met bovenvermelde factoren beginnen doorwegen.

Impact op de strategie van onze beleggingen

Het zal u niet verbazen dat deze factoren niet positief zijn voor Amerikaanse activa. De beheerders van Econopolis zijn in verschillende fondsen en portefeuilles de afgelopen weken beginnen bijsturen. Tot nu toe waren we positief over Amerikaanse activa, en niet zonder effect. Maar dit sturen we nu bij.

De Trump II politiek

• is potentieel inflatoir, negatief voor de groei;
• is negatief voor de Amerikaanse bedrijven die wereldwijd actief zijn;
• kan de dollar verzwakken;
• werkt verlagend op de premie die Amerikaanse aandelen hebben door hun kwaliteit, winstgroei, en voordelen van een stabiel financieel systeem.

Dat allemaal tesamen heeft gemaakt dat wij de USD-posities, de techaandelen en Amerikaanse activa in het algemeen hebben gereduceerd, ten voordele van Europese activa. Vooral ook omdat het sentiment veel te positief was over USD en Magnificent 7. De combinatie van een erg positief sentiment, hoge waarderingen, en vervolgens instabiliteit en onzekerheid, maken deze activa erg correctiegevoelig.

We verhogen dus onze defensieve posities en verminderen de succesvolle posities die we lange tijd aanhielden in de VS. Een forsere correctie of een paniekgolf zullen goede momenten zijn om deze posities terug te kopen.

Verder brachten een goede diversificatie en actieve bijsturingen stabiliteit aan de beleggingsportefeuilles doordat de Amerikaanse 10-jaarsrente met ruim 30 basispunten daalde in 2025 (of zelfs >50 bp sinds de top), Europese en Chinese aandelen sterk aan het jaar startten en de prijs van goud verder doorsteeg.

Conclusie

President Mikado en Elon “Ketamine” Musk zijn op weg om alle stabiliteit over de balk te smijten en een nieuw systeem uit te bouwen, een nieuwe geopolitieke en economische realiteit gebaseerd op erg eenzijdige redeneringen vanuit Amerikaans oogpunt en weinig inzicht in gevolgen, tweederonde-effecten en langdurig verlies aan systemische voordelen voor de Amerikaanse economie en financiële positie. Dit houdt grote risico’s in die we minstens tijdelijk willen verminderen.
Het is belangrijk om voor ogen te houden dat “acties” worden gevolgd door “reacties” en dat daardoor scenario’s nooit helemaal kunnen geëxtrapoleerd worden.
Er mag ook niet vergeten worden dat dit meer een Trump/Musk visie is, dan een visie van de Verenigde Staten op lange termijn. Vooral als de gevolgen van de Mikado-strategie aan de oppervlakte komen, mag er verwacht worden dat er gestructureerde tegenstand zal komen van verschillende kanten.
De taal die Trump echter het best verstaat, is die van de economie en Wall Street. Een recessie en een correctie zijn grotere tegenstanders dan straatprotesten of ziedende commentaren in de media.
 
Voor Europa geeft dit een kans om eindelijk concreter te worden en zijn politiek bij te sturen. Dit gebeurt ook sneller dan we in het verleden gezien hebben. Frankrijk is hierin een leider met president Macron, maar ook Duitsland (met verkiezingswinnaar Friedrich Merz) en zelfs het Verenigd Koninkrijk (met premier Keir Starmer) toonden zich solidair met Oekraïne en ook snediger dan in de afgelopen jaren. De “silver lining” is dus dat het voor Europa een uitgelezen kans is om wakker te worden, zijn defensie in orde te brengen, zijn belangen beter te verdedigen, en te tonen dat het een regio is met een belangrijk economisch gewicht en bevolking, in staat om Vladimir Poetin tegen te houden als Trump dat niet meer wil doen.

 

Figuur 1 : Elon Musk over NATO, Verenigde Naties en de Amerikaanse Centrale Bank

Figuur 2 : Prestaties van de financiële markten

Figuur 3 : De extreme posities bij institutionele beleggers

Figuur 4 : Overheidsschuld en -tekort in België en de VS

Figuur 5 : Fragment uit de visie die Trump postte over een nieuwe ontwikkeling in Gaza Bron : AI-beelden door Donald Trump gedeeld; beeld Truth Social